uLAB

urs

Administrator

Dołączył: 2021-10-24

Liczba postów: 219

trójkąt na trzy zmienne

3825
trójkąt na trzy zmienne,
i praktyka eksperymentalna szkliw
... ponieważ otarliśmy się niechcący o trójkąt pana Gibbsa, przyjrzyjmy mu się z bliska i zobaczmy na czym to mniej więcej polega... w wydaniu ceramicznym oczywiście.

wiemy już, że trójkąt Gibbsa to nic innego jak wykres w formie trójkąta równobocznego, do którego wprowadzamy dane uzyskane doświadczalnie. celem takiego eksperymentu  jest zaobserwowanie, jak zachowuje się mieszanina trzech elementów (składników) pod wpływem jakiegoś zewnętrznego czynnika o wartości stałej.
w ceramice, trójkątny pomysł pana Gibbsa wykorzystano do badań w poszukiwaniu eutektyk, lub ogólniej, zakresu temperatur topnienia mieszanek surowców ceramicznych, gdzie  czynnikiem zewnętrznym jest oczywiście nasz przyjaciel ''ogień''. od surowców ceramicznych i ognia już tylko krok do mas ceramicznych, szkliw i formuły Seger''a - również na 3 ''zmienne'': tlenki -> zasadowe, amfoteryczne i kwaśne.
no, i tu już droga otwarta do naszych szkliwnych eksperymentów... i trójkątnych wykresów, obrazkowych.

powróćmy zatem do trójkąta równoboczego.
każdemu z wierzchołków przypiszmy jeden surowiec z naszej mieszanki, a każdy przyległy bok do wierzchołka podzielmy na 10 równych części. oddzielmy je liniami równoległymi do przeciwległego boku. tak uzyskamy 10 przedziałów, które określą ilość procentową naszego surowca od 0 do 100. wierzchołek to 100%, bok przeciwległy trójkąta to 0. każdy surowiec ma swój wierzchołek A, B lub C, a my? my mamy trójkąty 3.

nałóżmy teraz trójkąty  na siebie. to nam określi teren działań, czyli potrzebne receptury.

punkty przecięcia się linii równoległych wskażą nam ilość procentową każdego surowca w naszej mieszaninie, bo trzeba sporo tych mieszanek zrobić, aby systematycznie przebadać temat.\r\nw punkcie A10 - będzie 100% naszego surowca ''A'', w punkcie B10 - 100% surowca ''B'', w punkcie C10 - 0% surowca ''A'' i 0% surowca ''B'', za to 100% surowca ''C''.\r\nw punkcie E3 - 30% surowca ''A''; 30% surowca ''B''; 40% surowca ''C''
w punkcie F5 - 50% surowca ''A''; 0% surowca ''B''; 50% surowca ''C''
w punkcie C6 - 60% surowca ''A''; 20% surowca ''B''; 20% surowca ''C''
itd...
no cóż, życzę powodzenia ... 

moja przygoda z ''trójkątem Gibbsa'' to żelazowe szkliwa Daniela de Montmollin na bazie ochry, wolastonitu i skalenia, ale o tym może ''za chwilę''

urs

Administrator

Dołączył: 2021-10-24

Liczba postów: 219

Odp: trójkąt na trzy zmienne

(3834
... chwila minęła...
trójkątne rozwinięcie szkliw, czyli żelazowe szkliwa Daniela de Montmollin na bazie wolastonitu, ochry i skalenia.
warunki wypału tradycyjnie standardowe: piec elektryczny, temp.1260°C, atmosfera U

nie będę już ich opisywać w dziale szkliw, z tego względu, że nie wszystko co się topi, lub prawie, musi być ładne i ''szkliwne''.
niemniej warto prześledzić chociaż raz taki proces.
wszystkiego od razu nie będzie, proces trwa...

9
8
7
6
5
4
3
2
1

urs

Administrator

Dołączył: 2021-10-24

Liczba postów: 219

Odp: trójkąt na trzy zmienne

Daniel de Montmollin, ochra i wolastonit
... wygrzebane z szuflady....

deMont_B6
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: matowe, połysk satynowy
color: brązowa czerń, kolory przemieszane
wypał: temp. 1265°C
inne:

- skaleń potasowy 10
- wolastonit 30 (CaO.SiO2)
- ochra 60

użyty został norweski skaleń potasowy, wolastonit i naturalna ochra.

wypał: piec elektryczny, 1265°C, atmosfera U - masa TBG 0.2

w tej temperaturze wypału szkliwo zdecydowanie matowe o połysku satynowym; kolor bardzo ciemnego brązu udającego czerń przy cieńszych warstwach. przemieszane kolory, jak i faktura powierzchni, pojawiają przy grubszych warstwach. w miarę łatwo można zauważyć granice nakładanych warstw; topi się, ale z ceramicznego punktu widzenia nie ''dość dobrze''... a mnie? mnie się podoba, i już.

---

.. szukając w ciemnościach, z szuflady ...

deMont_C5
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: matowe, połysk satynowy
color: brązowa czerń, plamiaste przebarwienia
wypał: temp. 1265°C
inne:

- skaleń potasowy 20
- wolastonit 30 (CaO.SiO2)
- ochra 50

użyty został norweski skaleń potasowy, wolastonit i naturalna ochra.

wypał: piec elektryczny, 1265°C, atmosfera U - masa TBG 0.2

szkliwo bardzo podobne w charakterze do poprzednich. może tylko ciemny brąz już niczego nie udaje, a plami(a)stość, choć nieśmiała, jest wyraźna...'),

---

... wciąż z szuflady ciemności....

deMont_C6
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: matowe, połysk satynowy
color: brązowa czerń, drobne plamiaste przebarwienia
wypał: temp. 1265°C\r\n
inne:

- skaleń potasowy 20
- wolastonit 20 (CaO.SiO2)
- ochra 60

użyty został -> jak wyżej...

wypał: piec elektryczny, 1265°C, atmosfera U - masa TBG 0.2

podobnie jak w poprzednim ''wypadku'', przy cienkich warstwach b. ciemny brąz udaje, że to czerń. przy grubszych warstwach, rzeczywiście, jest to raczej matowa czerń o odcieniu grafitowym. połysk również satynowy, szkliwo jest jednak bardziej jednolite. widoczne ślady zanikającej ''plamistości''. w charakterze, szkliwo pośrednie pomiędzy szkliwem B6 i C5 ... a c.d.n.

---

... z ciemności szuflady ...

deMont_D3
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: przejrzyste, błyszczące
color: ochra żółto-brązowa
wypał: temp. 1265°C
inne:

- skaleń potasowy 30
- wolastonit 40 (CaO.SiO2)
- ochra 30

użyty został norweski skaleń potasowy, wolastonit i naturalna ochra.

wypał: piec elektryczny, 1265°C, atmosfera U - masa TBG 0.2

szkliwo swoim wyglądem bardzo przypomina szkliwo E3, nawet przy świetle dziennym trudno zaobserwować między nimi różnicę, przynajmniej kolorystycznie. jest jakby lepiej stopione, i raczej błyszczące przy cienkich warstwach - nie ma tu miejsca na matowość czy delikatną satynę ...

---

... dziwne kamionkowe szkliwo żelazowe z rodziny szkliw Daniela de Montmollin

deMont_D4
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: matowy, przy grubszych warstwach błyszczący
color: od jasnego beżowego karmelu po ciemny
wypał: temp. 1280°C
inne: z rodziny temmoku w redukcji, testowe.

- skaleń 30
- wolastonit 30 (CaO.SiO2)
- ochra 40
użyty został norweski skaleń potasowy, wolastonit i naturalna ochra.

wypał: piec elektryczny, 1270°C, atmosfera U - masa TBG 0.2 (chyba)
dziwne szkliwo. nie wiem co z nim można zrobić... podaję w ramach konsekwencji, bo posłużyło mi do kolejnych testów.

---

... kolejne kamionkowe szkliwo żelazowe i prosta receptura ...

deMont_E3
autor: Daniel de Montmollin
aspekt:
color: ?
wypał: temp. 1280°C
inne: z rodziny temmoku w redukcji, testowe.

- skaleń 40
- wolastonit 30 (CaO.SiO2)
- ochra 30

wolastonit można zastąpić kredą CaCO3 i krzemionką SiO2: 100g kredy + 60g krzemionki.
w 30g wolastonitu CaO.SiO2 (mol.116=40[Ca]+16[O]+28[Si]+2x16[O]) znajduje się 30/116=0.258=0.26 mola tego surowca.
a zatem 0.26x100 CaCO3 (mol.100=40[Ca]+12[C]+3x16[O]) = 26g kredy na 0.26x60 SiO2 (mol.60=28[Si]+2x16[O]) = 15.5g krzemionki

wariant:
- skaleń 40
- kreda 26
- krzemionka 15.5
- ochra 30

.. nie wierzę substytutom!
poniżej próbki szkliwa obu receptur, z pewnym jednak błędem. nie doczytałam i zamiast naturalnej ochry użyłam żółtego tlenku Fe.
skaleń, gdy nie jest określony, z założenia w szkliwach kamionkowych stosuje się potasowy, m.in by zbytnio nie obniżyć temperatury topnienia.

wypał: 1260°C, piec elektryczny, atmosfera U na jasnej glinie kamionkowej.
na obu krańcach w szkliwie składnikami były kreda i krzemionka. po środku to próbka gdzie użyłam prawdziwy wolastonit. rezultaty mówią same za siebie. płynące, przejrzyste, niespękane, w charakterze przypominają trawiastą niezieleń... .
nie jestem specjalnie przesądna, ale...
może gdzieś się kropnęłam?
próbki z naturalną ochrą już w piecu.

... wraca mi nieco wiara w substytuty...
może to tylko miejsce w piecu; ktoś coś przestawił; ktoś inny rozładował; nikt nic nie pamięta; nie dopilnowałam; nie wiem... :dontknow:

próbki z prawdziwą ochrą według tej samej receptury:
 
wypał: 1260°C, piec elektryczny, atmosfera U na jasnej glinie kamionkowej.
szkliwo naniesione przez polewanie (w obu wypadkach, poprzednie też).

ciekawe czy widać, które jest które? bo ja wiem  :grin:
jest jednak pewna drobna subtelność między nimi: w szkliwie z prawdziwym wolastonitem jakby łatwiej o satynowe, lekko matowe powierzchnie przy cieńszych warstwach, ale to wszystko. reszta różnic bardziej związana z grubością szkliwa; nie mierzyłam gęstości szkliwnego roztworu. wszystko robię ''na oko''. po lewej stronie próbka z krzemionką i kredą, po prawej z wolastonitem. zobaczymy co przyniesie dalej ta substytutowa zabawa  ... tymczasem... chyba jeszcze raz sprawdzę...

---

... jaśniej ...

deMont_F1
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: raczej kryjące, błyszczące, satynowe
color:  jasno brązowo zielonkawy
wypał: temp. 1265°C
inne:  spękania przy grubszych warstwach

- skaleń potasowy 50
- wolastonit 40 (CaO.SiO2)
- ochra 10

użyty został ... jak zawsze: skaleń potasowy, wolastonit i naturalna ochra

wypał: piec elektryczny, 1265°C, atmosfera U - masa TBG 0.2

no cóż, widoczne zmiany. przy cienkich warstwach szkliwo jest jasne, białoszarawe o oliwkowym odcieniu, traci kolor żółty na rzecz brązu i zieleni, szczególnie przy grubszych warstwach. gdy szkliwo jest cienko położone staje się błyszczące, grubiej - dominuje połysk satynowy; kryjące, zarówno przy cienkich jak i grubych warstwach. na nich pojawiają sie liczne spękania - podejrzenie pada na skaleń potasowy...

---

... szczypta jasności ...

deMont_F2
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: przejrzyste, błyszczące
color: ochra jasno żółto-brązowa
wypał: temp. 1265°C
inne:

- skaleń potasowy 50
- wolastonit 30 (CaO.SiO2)
- ochra 20

użyty został ... już znane.

wypał: piec elektryczny, 1265°C, atmosfera U - masa TBG 0.2

szkliwo bardzo podobne do wcześniej opisanego D3, ale zmniejszając ilość zawartej ochry rozjaśniamy paletę. widoczne ciemne drobiny to źle rozmieszana ochra przepuszczona przez dziurawe już sitko. błyszczące zarówno przy cienkich jak i grubszych warstwach. przy grubszych warstwach, dodatkowo, widoczne miniaturowe bąbelki - świadectwo niedokończonego szkliwnego procesu stapiania...

---

... kolejne kamionkowe szkliwo żelazowe z rodziny szkliw Daniela de Montmollin :wink:

deMont_F3
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: matowo-satynowy, satynowy błyszczący
color: czerwonawy brąz, po brąz łamany czernią i zgniłą zielenią (?)
wypał: temp. 1280°C
inne: z rodziny temmoku w redukcji, testowe.

- skaleń 50
- wolastonit 20 (CaO.SiO2)
- ochra 30

użyty został norweski skaleń potasowy, wolastonit i naturalna ochra.

wypał: piec elektryczny, 1270°C, atmosfera U - masa TBG 0.2 (chyba)
szkliwo jest bardzo zabawne i bardzo sympatyczne. beżowo karmelowe plamki powstały na średniej warstwie szkliwa. jest ich niewiele na cienkiej. ciekawe są też te nakłucia towarzyszące każdej niemal plamce. przy grubszej warstwie, szkliwo staje się satynowo błyszczące przełamane czernią lub zgniłą zielenią (ach to żelazo!).
zresztą wszystko chyba widać?  :grin:
ulepię specjalnie gar na to szkliwo. muszę zobaczyć jak to wychodzi na dużej powierzchni ...

---

... ciągle eksperymentalne szkliwo kamionkowe z rodziny szkliw Daniela de Montmollin. tym razem prosta mieszanka 50/50...

deMont_F5
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: satynowo-matowy, przy grubszych warstwach nie dojrzewa
color: typowy brąz żelazowy
wypał: temp. 1280°C
inne: testowe.

- skaleń 50
- wolastonit 0 (CaO.SiO2)
- ochra 50
użyty został skaleń potasowy i naturalna ochra.

wypał: piec elektryczny, 1280°C, atmosfera U - masa TBG 0.2 (chyba)

przykład prostej mieszanki skalenia i naturalnej ochry, która jest źródłem żelaza, ale też i ziemi (gliny). przy grubej warstwie szkliwo nie dojrzało do końca, stąd widoczna teksturowana powierzchnia. przy cieńszej warstwie uzyskałam jednolitą, gładką powłokę, b.dobrze kryjącącą o satynowym połysku. ciekawe są też przebarwienia. z jednej strony szkliwo przyczernia się w kierunku metalizującego żelaza. wydaje mi się, że to za sprawą brakującego w piecu powietrza. próbka położona była na brzegu półki w pobliżu spiral; półki, górna i dolna, bardzo blisko siebie. od strony spiral niewątpliwie był lepszy przepływ powietrza.
:think: ... tak to sobie tłumaczę, ale gdzie jest prawda?

---

... ostatnia już próbka z ciemnego kąta szufkady ...

deMont_J1
autor: Daniel de Montmollin
aspekt: kryjące, błyszczące, satynowe
color:  brązowy, rdzawy
wypał: temp. 1265°C
inne:  niedopalone

- skaleń potasowy 90
- wolastonit 0 (CaO.SiO2)
- ochra 10

użyty został norweski skaleń potasowy  i naturalna ochra

wypał: piec elektryczny, 1265°C, atmosfera U - masa TBG 0.2

w zasadzie wszystko widać. może tylko kolor jest bardziej rdzawo-brązowy (w skanerze kolory b.często zyskują na intensywności).
szkliwo błyszczące przy cienkich warstwach lub satynowo błyszczące. w tej temperaturze, niedopalone, niedopieczone...