uLAB

urs

Administrator

Dołączył: 2021-10-24

Liczba postów: 220

SPODUMEN - skaleń litowy

SPODUMEN
chem.: Li2O.Al2O3.4SiO2 - mol. 372
temp. topnienia: 1420°C (?)
rozpuszczalność:
ciężar właśc.: 2.6
gęstość: 3.0-3.2
twardość (Moh): 6.5-7
podobny do petalitu, który zawiera jednak więcej krzemionki: Li2O.Al2O3.8SiO2

http://www.geology.neab.net/minerals/spodumen.htm

skaleń litowy - nazwa pochodząca od greckiego "spodos"=popiół,  "spodumentos"=spopielony, spalony na popiół;
ruda litu, minerał z gromady krzemianów, zaliczany do grupy piroksenów.
najczystsza forma - spotykana w Australii (w Polsce – w Karkonoszach i okolicach Góry ¦lęży).
skład: w większości krzemionka, tlenek glinu i litu; zawiera śladowe ilości żelaza, wapnia i innych minerałów;
może mieć różne barwy: białą, żółtobiałą, żółtą, zielonkawożółtą, złocistobrunatną – tryfan, żółtozieloną, zieloną, ciemnozieloną – hiddenit, niebieskopurpurową, fioletową, fioletowoczerwoną, różową –kunzyt, szarą, szaroniebieską, niebieską – nuristanit. bywa też bezbarwny i wielobarwny. zabarwienie wywołują domieszki: żelaza (tryfan), chromu (hiddenit), manganu (kunzyt), oraz niekiedy sodu i wanadu.

jest doskonałym topnikiem w szkliwach wysokich temperatur; może być użyty zamiast typowych skaleni by obniżyć temp.topnienia; pomaga również wyeliminować pęknięcia szkliw. używany w plastycznych masach ceramicznych gdy wymagana jest niska rozszerzalność termiczna.
ulega nieodwracalnej przemianie (ekspansji) z formy alfa w beta w temp. 900°C (1080°C (?)).
bardzo prosta receptura szkliwa litowego: - Spodumen 54.5% - Talk 45.5% (Behrens) temp.?

• przykładowy skład spodumenu:
  64.80 % SiO2
  26.60 % Al2O3
  0.61 % K2O
  0.33 % Na2O
  7.00 % Li2O
  0.66 % Fe2O3

syn.: proponowany substytut -> Spodumen 1% = węglan litu 0.197 + kaolin 0.685 + kwarc 0.318
źródło: "m.in. Internet i praca E.Bastarache - Substitutions for raw ceramic materials"

---

2589
... moje zdziwienie jest nieskończone i wieczne ...
spodumen ceramicznie - w swojej sproszkowanej postaci gotowej do użycia.

grubo zmielony - - zmielony na mączkę
jasnokremowy, z drobnymi łososiowymi przebarwieniami i migotliwymi drobinkami. migotliwe drobinki to podobno mika.
mówiąc o skaleniu litowym z reguły ma się na myśli spodumen i petalit, ew. może lepidolit.
mówiąc o licie myśli się o mocnym topniku, nawet dla niskich temperatur. w każdym razie mnie się tak pomyślało i wrzuciłam do pieca czysty spodumen na biskwicie  na 1260°C oczekując pięknie przetopionego skalenia. jakież było moje zdziwienie gdy zobaczyłam to co teraz widzicie...

wypał: atmosfera U.
z powodów technicznych nie mogłam przewieźć próbek do domu, więc obrazki są nie najlepszej jakości.
za to sprawdziłam temperaturę topnienia tego surowca, podskoczyło na 1420°C... aj.